Samenwerken is heel fijn. Maar soms raak jij veel energie kwijt aan het contact met een collega, leidinggevende of een vriend(in). In mijn artikel: ‘Als samenwerken energie kost schrijf ik over de dramadriehoek. Als dat speelt en je komt terecht in één van de rollen ‘Redder, Slachtoffer of Aanklager’, dan beland je echt in een negatieve spiraal. Je verliest veel energie en weet niet meer wat je kunt doen. In dit artikel geef ik handvatten hoe je uit de dramadriehoek kunt stappen. Uiteraard geef ik ook een voorbeeld uit mijn eigen praktijk. Laat ik daar maar mee beginnen.

Hoe stapte ik in de dramadriehoek?
Even terug naar het voorbeeld uit mijn eigen praktijk. Ik werkte, in een organisatieadviesbureau, samen met een collega die in een lastige privésituatie zat. Daarom nam ik een paar rotklussen van haar over. Prima uiteraard! Alleen had ik toen al moeten beseffen dat ik makkelijk in de reddersrol stap en daarmee haar ruimte geef om in de slachtofferrolsrol te gaan hangen. Dat had een waarschuwingssignaal voor mij moeten zijn. Want toen het mij te veel energie kostte, ging ik over naar de aanklagersrol. Dat accepteerde zij niet, dus stapte zij in de aanklagersrol naar mij. Uiteraard een mooie basis voor een negatieve spiraal in de interactie.  

Hoe kom je dan uit de dramadriehoek?
De eerste stap is om uit de dramadriehoek te komen, is te beseffen dat je er in zit. Belangrijk is dan te kijken naar de rol die jij daarin speelt. Dat is echt tegennatuurlijk, want je eerste impuls is de schuld bij de ander te leggen. Als je dat blijft doen, dan voed je juist de dramadriehoek. Dus kijk met enige afstand wat jij doet en hoe de ander dit kan ervaren. De volgende tekening kan je hierbij helpen. 

 

Tip bij samenwerkingen

 

Uit je rol stappen
Weet je welke rol jij pakt? Hieronder geef ik per rol tips om je gedrag te veranderen en de negatieve spiraal tot stilstand te brengen.

De Redder

Schiet jij snel in de rol van redder, dan is het belangrijk te beseffen dat een ander voor zichzelf kunt zorgen. Je kunt de ander helpen en tegelijkertijd proberen samen met de ander zijn/haar probleem in beeld te krijgen. De ander is dan vaak in staat het probleem op te lossen en daarvoor de verantwoordelijkheid te nemen.

Stapsgewijs:

  • Bekommer je in eerste instantie om jezelf: wat zijn jouw grenzen en wat wil je doen?
  • Vraag jezelf af: “Kan deze persoon zijn probleem zelf oplossen en vraagt hij/zij mij om hulp of geef ik ongevraagd advies?” Vervolgens kun je de ander de vraag stellen: “Hoe kan ik je helpen?”.
  • Vervolgens doe je alleen wat je écht wilt doen en afgesproken hebt. Je hoeft niet persé nodig gevonden te worden door anderen. Je stelt je zorgend.

Zo kun jij voorkomen dat je te veel hooi op jouw vork neemt.

 

De aanklager

Is jouw ‘favoriete’ rol die van aanklager, dan is het belangrijk te beseffen dat je je assertief kunt opstellen in plaats van agressief en verwijtend. Daarmee heb je aandacht voor je eigen én andermans belangen.

Stapsgewijs:

  • Onderzoek wat jouw behoeften zijn onder de boosheid of irritatie die je voelt in de samenwerking.
  • Probeer uit het oordeel over de ander te blijven. Dan voorkom je dat je de ander kwetst of veroordeelt.
  • Zet je behoeften om in woorden die helder maken wat je nodig hebt. Probeer daarbij ook je grenzen aan te geven.

Je buigt je gedrag dan positief om door op een vriendelijke en constructieve manier feedback te geven.

 

Het slachtoffer

Schiet jij juist snel in de rol van slachtoffer, dan is het belangrijk dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag, gevoel en behoeften. Accepteer jezelf en deel je echte gevoelens. Je kunt een concrete vraag stellen met waar je behoefte aan hebt.

 

Stapsgewijs:

  • Onderzoek wat jouw behoeften zijn onder het klagen, onder je pijn. Denk na wat je echt nodig hebt.
  • Kom zelf in actie door jouw behoeften om te zetten in concrete hulpvragen.
  • Benader anderen met de realiteit. Dit is er aan de hand. Ik kom er in mijn eentje niet uit. Zou je me kunnen ondersteunen met het volgende. Dan benoem je een actie met een start en een eind.

In plaats van een hulpeloos slachtoffer ben je dan realistisch en stel je je kwetsbaar op.

Hoe stopte ik de dramadriehoek?
Ik besefte als eerste dat ik over mijn eigen grenzen ging. Ik heb toen voor mezelf concreet gemaakt vanaf wanneer ik dat gedaan had en wat voor mij te veel was. Ik kon toen heel goed voelen dat ik het prima vond om die rotklussen te doen in de periode dat zij het thuis lastig had. Daarna vond ik het pas vervelend worden. Mijn behoefte was om de taken die ik vanaf dat moment door haar op mijn bordje geschoven had gekregen, weer terug te geven.

Dit heb ik in een gesprek aan haar verteld. Dat vond ik ontzettend spannend. Zij was uiteraard helemaal niet blij, maar accepteerde deze nieuwe realiteit wel. De negatieve spiraal was tot stilstand gekomen en ik had niet meer het gevoel dat ze gebruik van me maakte. Onze relatie is nooit meer helemaal goed gekomen. Dat vond ik niet erg. Daardoor kon ik ook makkelijker uit de reddersrol blijven en kostte de samenwerking geen negatieve energie meer. Van vriendschappelijke en intieme was het nu een collegiale en functionele relatie geworden. Veel gezonder dus.

Kijk in de komende periode eens naar jouw contact met collega’s, bazen en vrienden die veel negatieve energie kosten. Hoe kun jij de negatieve spiraal tot stilstand brengen?

Succes!

Hartelijke groet,

Margreet van Rixtel
Oprichter Topvrouw.nl